Qeyri-müvazinət makroiqtisadiyyatı
Qeyri-müvazinət makroiqtisadiyyatı — iqtisadiyyatda qeyri-tarazlığın roluna diqqət yetirən bir araşdırma ənənəsidir. Bu yanaşma eyni zamanda Nevalras nəzəriyyəsi, dəyər əsaslı müvazinət nəzəriyyəsi, bazar olmayan klirinq yanaşması və bazar nəzəriyyəsi kimi də tanınır.[1] Bu sahədə erkən işlər Don Patinkin, Robert Klauer və Aksel Leyonhfvud tərəfindən həyata keçirilmişdir. Onların işləri 1970-ci illərdə təsirli olan ümumi tarazlıq modelləri şəklində rəsmiləşdirildi. 1970-ci illərin sonlarında Amerikalı iqtisadçılar bu modellərdən böyük ölçüdə imtina etdilər, lakin Fransız iqtisadçılar ənənələrə davam etdilər və sabit qiymət modelləri hazırladılar.
Makroiqtisadi qeyri-müvazinət
[redaktə | mənbəni redaktə et]Neoklasik sintezdə tarazlıq modelləri qayda idi. Bu modellərdə sərt əmək haqqı işsizliyi tarazlıqda modelləşdirdi. Bu modellərə Don Patinkin və daha sonra müvazinət nəzəriyyəçiləri tərəfindən etiraz edildi. Patinkin işsizliyin tarazlığın nəticəsi olduğunu müdafiə etdi [2]. Patinkin, Robert Klauer və Aksel Leyonhfvud qeyri-bərabərlik roluna diqqət yetirdilər [3]. Klauer və Leyonhfvud, tarazlığın Keyns nəzəriyyəsinin əsas hissəsidir və daha çox diqqətə layiq olduğunu iddia etdilər[4].
Robert Barro və Herşel Qrossman ümumi tarazlıq qurulmadan əvvəl fərdi bazarların qiymətlərə bağlı olduğu ümumi qeyri-tarazlıq modellərini [5] formalaşdırdılar. Bu bazarlar “saxta qiymətlər” meydana gətirdi və bu tarazlığın pozulmasına səbəb oldu [6]. Barro və Qrossmanın işindən az sonra, qeyri-tarazlıq modelləri ABŞ-də ləğv edildi [7][8][9] və Barro Keynsçiliyi tərk etdi və yeni klassik bazar təmizlənməsi fərziyyələrini qəbul etdi [10][11][12][13]. Bununla birlikdə, aparıcı Amerikalı iqtisadçılar, MIT Franklin M. Fişer, Prinston Universitetindən Riçard Quandt və Stenford Universitetindən Con Roberts kimi qeyri-müvazinət modelləri ilə işləməyə davam etdilər.
Qeyri-müvazinət və işsizlik
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qeyri-müvazinət iqtisadiyyatı ABŞ-də yalnız dəstəkləyici rol oynasa da, Avropa iqtisadiyyatında mühüm rol oynadı və həqiqətən fransızdilli Avropada aparıcı rol oynadı . Fransada Con-Paskal Benassi (1975) və Yves Younes (1975) sabit qiymətlərlə makroiqtisadi modelləri tədqiq etdilər. Balanssız iqtisadiyyat 1970-ci illərdə kütləvi işsizlik Qərbi Avropaya qayıtdıqda daha geniş araşdırma aldı.[14][15][16][17] Edmond Malinvo və Jak Drez kimi Avropa iqtisadçıları qeyri-tarazlıq ənənəsini genişləndirdilər və qiymət sərtliklərini sadəcə fərz etmək əvəzinə izah etmək üçün çalışdılar.
Malinvo, işsizlik nəzəriyyəsini inkişaf etdirmək üçün tarazlığın təhlilindən istifadə etdi. [18] O, əmək və əmtəə bazarlarındakı balanssızlığın əmtəələrin və əməyin normalanmasına, işsizliyə səbəb ola biləcəyini müdafiə etdi. [19] Malinvo sabit qiymət sistemini qəbul etdi və müasir sənaye qiymətlərində qiymətlərin əkinçilik iqtisadiyyatına hakim olan nisbətən çevik xammal qiymət sistemlərinə nisbətən sərt olacağını müdafiə etdi. Malinvoda qiymətlər sabitdir və yalnız miqdar düzəldilir. [20] Malinvo klassik və Keyns işsizliyi arasındakı ən çox ehtimal olunan tarazlıq vəziyyətini hesab edir. Bastırılmış inflyasiya hadisəsinə daha az diqqət yetirir və az istehlakı / işsizliyi nəzəri bir maraq hesab edir. [21]Neoklassik ənənədəki iş Malinvonun tipologiyası olan Valrasian tarazlığı ilə məhdudlaşır. Malinvonun nəzəriyyəsinə görə, sənayedə qiymətlərin təbiətini nəzərə alaraq, Valrasiya müvazinətini əldə etmək demək olar ki, mümkün deyil[22]. Malinvonun işləri, iqtisadiyyatın vəziyyətinə görə fərqli siyasət reseptləri təqdim edir[23]. Keyns işsizliyini nəzərə alaraq, maliyyə siyasəti əmək və əmtəə əyrisini yuxarıya doğru sürətləndirə bilər ki, bu da yüksək əmək haqqı və qiymətlərə səbəb ola bilər. Bu dəyişikliklə Valrasiya tarazlığı real iqtisadi tarazlığa daha yaxın olacaq. Digər tərəfdən, klassik işsizlik şəraitində iqtisadiyyatla maliyyə siyasəti vəziyyəti daha da pisləşdirəcəkdir. Bunun əvəzinə bahalaşma və maaşların aşağı olmasına gətirib çıxaran siyasətlər tövsiyə ediləcəkdir.
İqtisadiyyatın spesifik sahələri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Kredit Bazarları
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qeyri-müvazinət kredit dərəcəsi iki səbəbdən birinə görə baş verə bilər. Sələmçilik qanunları qüvvədə olduqda, kreditlər üzrə tarazlıq faiz dərəcəsi qanuni faizdən yüksək olarsa, bazar təmizlənə bilməz və icazə verilən maksimum dərəcədə tələb olunan kredit məbləği təmin olunan məbləği aşacaqdır.
Kredit nisbətinin daha incə bir mənbəyi, faiz dərəcələrinin yüksək olması borcalanın borc ödəyə bilməməsi riskini artıra bilməsi və potensial borc verənin cəlbedici yüksək faiz dərəcələrində borc vermək istəməməsidir.
Əmək bazarları
[redaktə | mənbəni redaktə et]Əmək bazarları müəyyən qiymət sərtliyinə tabedir, çünki insanlar əməliyyatın mövzusudur və bu insanları qorumaq üçün hazırlanmış qanunlar və ya sosial məhdudiyyətlər bazarın uyğunlaşmasına mane ola bilər. Bu cür məhdudiyyətlərə kimin və neçə nəfərin və nə vaxt işdən çıxarılacağına dair məhdudiyyətlər (həm işçilərin sayını, həm də bu məhdudiyyətlərdən narahat olan firmalar tərəfindən işə götürülənlərin sayını təsir edə bilər), firma azaldıqda əmək haqlarının azaldılmasına dair məhdudiyyətlər daxildir. məhsullarına tələb; və əvvəlcədən əmək haqqı ilə uzunmüddətli əmək müqavilələri.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Backhouse, Boianovsky, 2012. səh. 8
- ↑ Beaud, Dostaler, 1997. səh. 122
- ↑ Beaud, Dostaler, 1997. səh. 121–123
- ↑ Tsoulfidis, 2010. səh. 288
- ↑ Barro, Robert J.; Grossman, Herschel I. "A General Disequilibrium Model of Income and Employment". American Economic Review. 61 (1). 1971: 82–93.
- ↑ De Vroey, 2002. səh. 383
- ↑ Hoover, 2003. səh. 419
- ↑ Mankiw, 1990
- ↑ Snowdon, Vane, 2005. səh. 72
- ↑ F. M. Fisher. Disequilibrium Foundations of Equilibrium Economics. New York: Cambridge University Press. Econometric Society Monographs. 1983.
- ↑ Richard E. Quandt wrote several books on disequilibrium economics:
- (with Stephen M. Goldfeld), Nonlinear Methods in Econometrics, North Holland Publishing Co., (1972).
- The Econometrics of Disequilibrium, Blackwell Publishing Co., Oxford (1988).
- ↑ Quandt, Richard E.; Rosen, Harvey S. The conflict between equilibrium and disequilibrium theories: The case of the U.S. labor market. Kalamazoo, Michigan: Upjohn Institute. 1988.
- ↑ Luc Bauwens, Michel Lubrano, Jean-François Richard. 1999. Bayesian Inference in Dynamic Econometric Models. Oxford University Press.
- ↑ Quandt, Rosen, (1988. səh. 5) wrote
The debate between protagonists of the equilibrium paradigm and the disequilibrium paradigm has a strong ideological flavor. Proponents of one view frequently think that the alternative view is worthless or downright silly. A few years ago, one of us gave several seminars on the question of how one would test the null hypothesis that [potential data is generated] from an equilibrium as opposed to a disequilibrium specification. On some occasions (mostly in the U.S.), five minutes into the seminar it would be interrupted with the remark, 'What you are trying to do is silly, because everybody knows that prices always clear markets and therefore there is nothing to test.' At other times (mostly in Europe) the interruption took the form, 'What you are trying to do is silly, because everybody knows that prices never clear markets and therefore there is nothing to test.' 
- ↑ Jacques H. Drèze. 1987. "Underemployment Equilibria: From Theory to Econometrics and Policy" [First Congress of the European Economic Association, Presidential Address] European Economic Review, 31: 9—34. Reprinted in Drèze 1993: Underemployment Equilibria: Essays in Theory, Econometrics and Policy, Cambridge University Press, Cambridge, 1991.
- ↑ "From uncertainty to macroeconomics and back: an interview with Jacques Drèze", Pierre Dehez and Omar Licandro. Macroeconomic Dynamics, 9, 2005, 429–461.
- ↑ The rise of European unemployment prompted several books by Edmond Malinvaud:
- "Theory of Unemployment Reconsidered", 1977.
- Malinvaud and Fitoussi, editors, Unemployment in Western Countries.
- "Profitability and Unemployment", 1980.
- "Théorie macroéconomique", 2 volumes, 1981-2.
- "Mass Unemployment", 1984
- ↑ Tsoulfidis, 2010. səh. 293
- ↑ Tsoulfidis. səh. 293
- ↑ Tsoulfidis. səh. 294
- ↑ Tsoulfidis. səh. 295
- ↑ Tsoulfidis, 2010. səh. 295
- ↑ Tsoulfidis. səh. 296
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Backhouse, Roger; Boianovsky, Mauro. Transforming modern macroeconomics : exploring disequilibrium microfoundations, 1956–2003. New York: Cambridge University Press. 2012. ISBN 978-1-107-02319-2.
- Barro, R. J. "Second Thoughts on Keynesian Economics". The American Economic Review. 69 (2). 1979: 54–59. JSTOR 1801616.
- Beaud, Michel; Dostaler, Gilles. Economic Thought since Keynes. New York: Routledge. 1997. ISBN 978-0-415-16454-2.
- De Vroey, Michel. Involuntary unemployment in Keynesian economics // Snowdon, Brian; Vane, Howard (redaktorlar ). An Encyclopedia of Macroeconomics. Northampton, Massachusetts: Edward Elgar Publishing. 2002. 381–385. ISBN 978-1-84542-180-9.
- Hoover, Kevin D. A History of Postwar Monetary Economics and Macroeconomics // Samuels, Warren J.; Biddle, Jeff E.; Davis, John B. (redaktorlar ). A Companion to the History of Economic Thought. Malden, Massachusetts: Blackwell Publishing. 2003. 411–427. ISBN 978-0-631-22573-7.
- Mankiw, N. Gregory. "A Quick Refresher Course in Macroeconomics". Journal of Economic Literature. 28 (4). December 1990: 1645–1660. doi:10.3386/w3256. JSTOR 2727441.
- Snowdon, Brian; Vane, Howard. Modern Macroeconomics. Cheltenham, UK: Edward Elgar. 2005. ISBN 978-1-84542-208-0.
- Tsoulfidis, Lefteris. Competing schools of economic thought. London: Springer. 2010. ISBN 978-3-540-92692-4.
